توهم کنترل چیست؟ نگاهی عمیق به یکی از رایج‌ترین خطاهای ذهنی انسان
توهم کنترل، که با نام کنترل وهمی نیز شناخته می‌شود، توصیف می‌کند که چگونه ما باور داریم کنترل بیشتری بر رویدادها نسبت به آنچه در واقع هست، داریم. حتی وقتی چیزی تصادفی و شانسی است، اغلب احساس می‌کنیم که می‌توانیم به نحوی بر آن تأثیر بگذاریم(منبع).
چرا فکر می‌کنیم بیشتر از واقعیت کنترل داریم؟
توهم کنترل یک سوگیری شناختی است که در آن افراد توانایی خود را برای تأثیرگذاری یا کنترل رویدادها، به ویژه رویدادهایی که عمدتاً تصادفی یا غیرقابل کنترل هستند، بیش از حد ارزیابی می‌کنند. این پدیده اولین بار توسط روانشناس الن لانگر نامگذاری شد. افراد اغلب در قبال نتایجی که ارتباط علّی کمی با آنها دارند یا اصلاً ندارند، احساس مسئولیت می‌کنند.
دلایل این توهم عبارتند از:
- افراد فاقد بینش مستقیم در مورد اینکه آیا واقعاً یک رویداد را کنترل می‌کنند یا خیر، هستند و در عوض به قضاوت‌های غیرقابل اعتماد تکیه می‌کنند.
- این توهم به عنوان یک محافظ عزت نفس عمل می‌کند و باعث می‌شود افراد احساس توانایی کنند و اضطراب در مورد تصادفی بودن یا عدم قطعیت را کاهش می‌دهد.
- دخالت یا تلاش شخصی در یک نتیجه، احساس کنترل را افزایش می‌دهد، حتی اگر آن تلاش در واقع بر نتایج تأثیر نگذارد.
- این امر به پدیده‌هایی مانند خرافات (مثلاً پوشیدن پیراهن شانس با این باور که بر نتیجه یک بازی ورزشی تأثیر می‌گذارد) و رفتارهای پرخطر کمک می‌کند.
توهم کنترل، راحتی و حس پیش‌بینی‌پذیری را در یک دنیای نامشخص فراهم می‌کند، اما همچنین می‌تواند منجر به اعتماد به نفس بیش از حد و تصمیم‌گیری ضعیف شود، زمانی که واقعیت با کنترل درک شده در تضاد باشد.
در مجموع، این یکی از چندین توهم مثبت است – تحریف‌های شناختی که اگرچه نادرست هستند، اما به حفظ سلامت روان و انگیزه کمک می‌کنند(منبع)(منبع)(منبع)(منبع).
منبع : توهم کنترل چیست؟ نگاهی عمیق به یکی از رایج‌ترین خطاهای ذهنی انسان
توهم کنترل، که با نام کنترل وهمی نیز شناخته می‌شود، توصیف می‌کند که چگونه ما باور داریم کنترل بیشتری بر رویدادها نسبت به آنچه در واقع هست، داریم. حتی وقتی چیزی تصادفی و شانسی است، اغلب احساس می‌کنیم که می‌توانیم به نحوی بر آن تأثیر بگذاریم(منبع).
چرا فکر می‌کنیم بیشتر از واقعیت کنترل داریم؟
توهم کنترل یک سوگیری شناختی است که در آن افراد توانایی خود را برای تأثیرگذاری یا کنترل رویدادها، به ویژه رویدادهایی که عمدتاً تصادفی یا غیرقابل کنترل هستند، بیش از حد ارزیابی می‌کنند. این پدیده اولین بار توسط روانشناس الن لانگر نامگذاری شد. افراد اغلب در قبال نتایجی که ارتباط علّی کمی با آنها دارند یا اصلاً ندارند، احساس مسئولیت می‌کنند.
دلایل این توهم عبارتند از:
- افراد فاقد بینش مستقیم در مورد اینکه آیا واقعاً یک رویداد را کنترل می‌کنند یا خیر، هستند و در عوض به قضاوت‌های غیرقابل اعتماد تکیه می‌کنند.
- این توهم به عنوان یک محافظ عزت نفس عمل می‌کند و باعث می‌شود افراد احساس توانایی کنند و اضطراب در مورد تصادفی بودن یا عدم قطعیت را کاهش می‌دهد.
- دخالت یا تلاش شخصی در یک نتیجه، احساس کنترل را افزایش می‌دهد، حتی اگر آن تلاش در واقع بر نتایج تأثیر نگذارد.
- این امر به پدیده‌هایی مانند خرافات (مثلاً پوشیدن پیراهن شانس با این باور که بر نتیجه یک بازی ورزشی تأثیر می‌گذارد) و رفتارهای پرخطر کمک می‌کند.
توهم کنترل، راحتی و حس پیش‌بینی‌پذیری را در یک دنیای نامشخص فراهم می‌کند، اما همچنین می‌تواند منجر به اعتماد به نفس بیش از حد و تصمیم‌گیری ضعیف شود، زمانی که واقعیت با کنترل درک شده در تضاد باشد.
در مجموع، این یکی از چندین توهم مثبت است – تحریف‌های شناختی که اگرچه نادرست هستند، اما به حفظ سلامت روان و انگیزه کمک می‌کنند(منبع)(منبع)(منبع)(منبع).
منبع : توهم کنترل چیست؟ نگاهی عمیق به یکی از رایج‌ترین خطاهای ذهنی انسان